เมื่อวันพุธที่ 19 พฤศจิกายน 2568 เวลา 09.00-14.00 น. สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) จัดกิจกรรม “มุ่งเป้าอนาคตประเทศไทยเพื่อน้ำมั่นคง” พร้อมลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือกับหน่วยงานภาคีเครือข่าย เพื่อขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาน้ำท่วมและภัยแล้งในพื้นที่จังหวัดขอนแก่นและจังหวัดชัยภูมิ โดยการนำองค์ความรู้ เทคโนโลยี และนวัตกรรมพร้อมใช้มาบูรณาการร่วมกับกลไกการปฏิบัติของหน่วยงานในพื้นที่ ทั้งนี้มีนักวิจัย ผู้แทนจังหวัด ผู้แทนองค์การบริหารส่วนจังหวัด เจ้าหน้าที่ และประชาชนร่วมงานกว่า 300 คน ณ โรงแรมพลูแมน ขอนแก่น ราชา ออคิด จังหวัดขอนแก่น
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ จัดกิจกรรมนี้ภายใต้การดำเนินงานตามเป้าหมายสำคัญยุทธศาสตร์ ววน. ในประเด็น “น้ำมั่นคง ไม่ท่วม ไม่แล้ง ใน 10 จังหวัด” โดยมีเป้าหมายเชิงกลยุทธ์ 3 ประการ คือ 1) น้ำไม่ท่วม ไม่แล้ง 100 ตำบล ใน 10 จังหวัด ตลอดจนให้ประชาชนได้รับความเดือดร้อนจากน้ำท่วม น้ำแล้ง ลดลง 120,000 ครัวเรือน และสุดท้ายลดค่าใช้จ่ายจากภาครัฐ 900 ล้านบาท และด้านการเกษตรและเศรษฐกิจของประชาชนมีรายได้เพิ่มขึ้น
ดร.วิภารัตน์ ดีอ่อง ผู้อำนวยการสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ เปิดเผยว่า “สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ได้รับมอบหมายจากคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (กสว.) ในการขับเคลื่อนและบริหารจัดการเป้าหมายสำคัญตามยุทธศาสตร์ ววน. โดยการนำองค์ความรู้ เทคโนโลยี และนวัตกรรมพร้อมใช้ไปหนุนเสริมและบูรณาการร่วมกับกลไกการปฏิบัติของหน่วยงานในพื้นที่ วช. รู้สึกเป็นเกียรติอย่างยิ่งที่ได้ร่วมลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือกับทุกหน่วยงานภาคีเครือข่าย อันเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญในการ มุ่งเป้าอนาคตประเทศไทยเพื่อน้ำมั่นคง ไม่ท่วม ไม่แล้ง ด้วยวิจัยและนวัตกรรม'”
ผู้อำนวยการ วช. กล่าวต่ออีกว่า “คณะนักวิจัยมีนวัตกรรม เทคโนโลยี และองค์ความรู้ที่พร้อมนำมาปรับใช้ได้จริงในพื้นที่ เพื่อร่วมมือกับจังหวัดและภาคีหน่วยงานต่างๆ โดยเฉพาะในประเด็นสำคัญด้านน้ำ ได้แก่ การสร้างความมั่นคงของน้ำให้เพียงพอต่อการใช้ประโยชน์ในทุกมิติ การช่วยแก้ปัญหาภัยแล้งให้เกษตรกรสามารถดำรงอาชีพได้อย่างยั่งยืน และการลดความเสี่ยงจากปัญหาน้ำท่วมและพัฒนาระบบเตือนภัย เพื่อให้ชุมชนมีความปลอดภัยมากขึ้น”
นายพันธ์เทพ เสาโกศล รองผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น กล่าวว่า “จังหวัดขอนแก่นเป็นสมาร์ทซิตี้ แต่ยังมีปัญหาน้ำท่วมอยู่ ซึ่งในอดีตมีเหตุการณ์น้ำท่วมเกิดขึ้นเป็นประจำ จึงเป็นโอกาสดีที่ วช. ได้เข้ามาช่วยเหลือจังหวัดขอนแก่นอย่างแท้จริงในการแก้ปัญหาเรื่องน้ำท่วม โดยเฉพาะในเขตเทศบาลนครขอนแก่นและถนนทุกสายที่เป็นปัญหา จังหวัดขอนแก่นยินดีและให้ความร่วมมือในการจัดโครงการครั้งนี้อย่างเต็มที่”
ศาสตราจารย์ ดร.ไชยณรงค์ นาวานุเคราะห์ หัวหน้าโครงการ กลยุทธ์บูรณาการเพื่อลดภัยแล้งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ: “ขอนแก่นโมเดลแล้ง” คณะเกษตรศาสตร์ และคณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น กล่าวว่า “ในปี 2568 มหาวิทยาลัยขอนแก่น ร่วมกับหน่วยงานจังหวัด เทศบาลตำบล และองค์การบริหารส่วนตำบล รวม 5 อำเภอ 7 ตำบล ที่ประสบปัญหาภัยแล้ง เพื่อนำ 8 เทคโนโลยีพร้อมใช้ ได้แก่ ระบบสูบน้ำ SPPS ข้าวทับทิมชุมแพ ความต้องการน้ำของอ้อยและยางพารา ระบบการให้น้ำของไม้ผล การเลี้ยงปลาในน้ำกร่อย/การเลี้ยงสัตว์ในพื้นที่ดินเค็ม เทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว การเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ดิน โดยมุ่งเน้นปัญหาและความต้องการของชุมชนในแต่ละพื้นที่ ประโยชน์ที่ได้รับ คือ สามารถบรรเทาความเดือดร้อนจากภัยแล้ง ครัวเรือนเกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้น โดยใช้เทคโนโลยีและองค์ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม” .
ผศ.ดร.วรพงษ์ โล่ห์ไพศาลกฤช อาจารย์คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น หัวหน้าโครงการระบบเตือนภัยและป้องกันน้ำท่วมขอนแก่น กล่าวว่า “การทำงานร่วมกับเทศบาลต่างๆ มีความสำคัญมาก ในกรณีที่ฝนตกในเมือง เราจะกักเก็บน้ำไว้ก่อน ระบบของเราจะมีการติดตั้งตัววัดระดับน้ำและสำรวจปริมาณความจุของพื้นที่ต่างๆ เพื่อทราบว่าแต่ละพื้นที่สามารถรองรับน้ำได้เท่าไหร่ จากนั้นนำข้อมูลมาสร้างเป็นแนวทางในการรับ กักเก็บ และปล่อยน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ กลุ่มเป้าหมายหลักของเราคือเทศบาล เครื่องมือของเราสามารถคำนวณได้ว่าเมื่อฝนตกลงมาในพื้นที่เท่าไหร่ ควรกักเก็บไว้เท่าไหร่ หรือควรระบายออกอย่างไร”
ดร.อนุวรรตน์ ศรีสวัสดิ์ ผู้อำนวยการแผนงานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สถาบันยุทธศาสตร์ฯ มหาวิทยาลัยขอนแก่น กล่าวว่า “สถาบันยุทธศาสตร์ฯ มหาวิทยาลัยขอนแก่น มีบทบาทในการเชื่อมโยงระหว่างนักวิจัย นักวิชาการ กับชุมชน แนะนำ ส่งเสริม ชุมชนใช้เทคโนโลยี และองค์ความรู้ที่พร้อมนำมาปรับใช้ได้จริงในพื้นที่ ร่วมมือกับจังหวัดและภาคีหน่วยงานต่างๆ โดยเฉพาะ วช. ในประเด็นสำคัญด้านน้ำ ช่เพื่อวยแก้ปัญหาภัยแล้งให้เกษตรกรสามารถดำรงอาชีพได้อย่างยั่งยืน”
โครงการนี้เป็นส่วนหนึ่งของการอนุมัติทุนอุดหนุนกิจกรรมส่งเสริมและสนับสนุนการวิจัยและนวัตกรรมภายใต้แผนงานเป้าหมายสำคัญตามยุทธศาสตร์ ววน. ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 โดยมีการนำเสนอผลงานวิจัยและนวัตกรรมที่พร้อมใช้ในพื้นที่จังหวัดขอนแก่นและจังหวัดชัยภูมิ พร้อมเปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนร่วมแลกเปลี่ยนความคิดเห็น เพื่อให้งานวิจัยและนวัตกรรมถูกนำไปใช้ประโยชน์อย่างเป็นรูปธรรม สร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงบวกต่อคุณภาพชีวิตของประชาชนและชุมชนอย่างยั่งยืน
