บนเทือกเขาในอำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ “ต้นข่อยหิน” ต้นหนึ่ง กลายเป็นจุดเริ่มต้นของการค้นพบครั้งสำคัญในวงการวิทยาศาสตร์ เมื่อคณะนักวิจัยจากคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และเครือข่ายนักวิจิยด้านเห็ดราทั้งศิษย์เก่า-ศิษย์ปัจจุบันจากหลายสถาบัน ร่วมกันค้นพบเชื้อราเอนโดไฟต์ชนิดใหม่ของโลก ซึ่งไม่เคยมีการรายงานมาก่อน
เชื้อราที่พบนี้มีชื่อว่า Hypoxylon saxatilis sp. nov. เป็นเชื้อราชนิดใหม่ที่แยกได้จากต้นข่อยหิน (Gardenia saxatilis) โดยการวิเคราะห์ทั้งทางลักษณะสัณฐานวิทยาและชีวโมเลกุลยืนยันตรงกันว่า เชื้อราชนิดนี้ไม่เคยถูกค้นพบหรือบันทึกในฐานข้อมูลใด ๆ มาก่อน ซึ่งเบื้องหลังการค้นพบครั้งนี้ เกิดจากความร่วมมือของทีมงานที่เต็มไปด้วยพลังของรุ่นพี่รุ่นน้อง นำโดย รศ. ดร.โสภณ บุญลือ อาจารย์ประจำสาขาวิชาจุลชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น พร้อมด้วย ดร.ธนภัทร สืบราศรี จากวิทยาลัยนครราชสีมา, ดร.วสันต์ สีมาคราม จากมหาวิทยาลัยนเรศวร, ผศ.ดร.อวัช วิเศษสัย (มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ) และทีมนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้แก่ นายสุธารินทร์ ปรีเปรม และนางสาวพรนภา แสนท้าว ต่างมีบทบาทร่วมกันในกระบวนการวิจัยอย่างเต็มที่
ยิ่งไปกว่านั้น เชื้อราชนิดนี้ยังมีศักยภาพทางชีวภาพสูงโดยสามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรีย Ralstonia solanacearum ซึ่งเป็นต้นเหตุของโรคเหี่ยวเขียวในมะเขือเทศ อีกทั้งยังผลิตสารในกลุ่ม เตตระไฮโดรฟูแรน (Tetrahydrofuran: THF) ซึ่งถือเป็นสารชนิดใหม่ที่ยังไม่เคยมีรายงานว่าถูกแยกได้จากธรรมชาติ และแสดงฤทธิ์ในการต้านเชื้อแบคทีเรียก่อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ข้อมูลจากการทดลองในระดับกระถางเผยว่า เชื้อราชนิดนี้สามารถลดความรุนแรงของโรคเหี่ยวเขียวได้มากกว่า 83% เมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม ซึ่งถือเป็นก้าวสำคัญของการพัฒนาแนวทางควบคุมโรคพืชด้วยวิธีธรรมชาติที่ปลอดภัยและยั่งยืน
ผลงานวิจัยนี้สะท้อนให้เห็นถึงความสามารถของทีมนักวิทยาศาสตร์รุ่นใหม่ และความแข็งแกร่งของเครือข่ายศิษย์เก่าคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่ยังคงเชื่อมโยง สนับสนุน และเติบโตไปด้วยกันอย่างต่อเนื่อง ขณะเดียวกันงานวิจัยนี้ยังได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ โดยได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Current Research in Microbial Sciences ซึ่งอยู่ในระดับ Tier 1 ของสาขาจุลชีววิทยา และมี Impact Factor สูงถึง 5.8 สะท้อนถึงความสำคัญและคุณภาพของงานวิจัยมหาวิทยาลัยขอนแก่นในระดับสากล
ข้อมูล-ภาพ : คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
