เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม 2568 ศูนย์แม่ข่ายประสานงาน อพ.สธ. มหาวิทยาลัยขอนแก่น จัดงานสัมมนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้แนวทางการดำเนินงานฐานทรัพยากรท้องถิ่นตามแนวทาง อพ.สธ. ประจำปี พ.ศ. 2568 โดยมี นายพันธ์เทพ เสาโกศล รองผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น เป็นประธานในพิธี ศาสตราจารย์ธิดารัตน์ บุญมาศ รองอธิการบดีฝ่ายวิสาหกิจและสังคมยั่งยืน กล่าวรายงาน พร้อมด้วย คุณพรชัย จุฑามาศ รองผู้อำนวยการ อพ.สธ. บรรยายพิเศษ ในการนี้มี ผู้บริหาร บุคลากร เจ้าหน้าที่จากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 37 หน่วยงาน สถานศึกษา 3 หน่วยงาน และหน่วยงานสนองพระราชดำริ เข้าร่วมการสัมมนารวม 110 คน ณ เรือนนภาลัย โรงแรมราชาวดี รีสอร์ท แอนด์ โฮเทล อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น
โครงการสัมมนาครั้งนี้จัดขึ้นเพื่อสนับสนุนการดำเนินงานสนองพระราชดำริในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ภายใต้ยุทธศาสตร์การบริหารมหาวิทยาลัยขอนแก่น พ.ศ. 2567-2570 ประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 4 การบริการวิชาการเพื่อสร้างประโยชน์ให้สังคม
ศาสตราจารย์ธิดารัตน์ บุญมาศ กล่าวว่า มหาวิทยาลัยขอนแก่นมีความปลื้มปิติเป็นล้นพ้นที่ได้มีโอกาสสนองพระราชดำริในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริตั้งแต่ปี พ.ศ. 2540 เป็นต้นมา โดยเริ่มจากดำเนินงานศึกษาวิจัยและพัฒนาการใช้ประโยชน์ทรัพยากรในพื้นที่สนองพระราชดำริในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน ซึ่งโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ นั้น เป็นโครงการที่พระองค์ท่านทรงเห็นความสำคัญของทรัพยากรในประเทศไทยทั้ง 3 ฐานทรัพยากร ได้แก่ ทรัพยากรกายภาพ ทรัพยากรชีวภาพ และทรัพยากรวัฒนธรรมภูมิปัญญา โดยมีเป้าหมายเพื่อพัฒนาบุคลากร อนุรักษ์ และพัฒนาทรัพยากรในประเทศให้เกิดประโยชน์ถึงมหาชนชาวไทย
“ในปี พ.ศ. 2561 อพ.สธ. ได้พิจารณาให้มหาวิทยาลัยขอนแก่นดำเนินงานในภารกิจสำคัญ คือ การจัดตั้งเป็นศูนย์แม่ข่ายประสานงาน อพ.สธ. มหาวิทยาลัยขอนแก่น เพื่อเป็นหน่วยงานประสานและให้ข้อมูล และติดตามงานสนองพระราชดำริหน่วยงานในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน รวมทั้งการให้องค์ความรู้ จัดฝึกอบรมแนวทางการดำเนินงานที่ถูกต้อง ซึ่งสอดรับกับปณิธานและปรัชญาของมหาวิทยาลัยขอนแก่นในการเป็นศูนย์รวมทางความคิด สติปัญญาของสังคม และเป็นศูนย์รวมการศึกษาของภูมิภาค การจัดกิจกรรมสัมมนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ฯ ในครั้งนี้ ประกอบไปด้วยการบรรยายพิเศษจากผู้บริหาร อพ.สธ. และผู้แทนท้องถิ่นจังหวัดขอนแก่น การเสวนาสร้างแรงบันดาลใจจากหน่วยงานสมาชิกฐานทรัพยากรท้องถิ่นที่ดำเนินงานจนประสบความสำเร็จได้รับป้ายพระราชทาน รวมทั้งการนำเสนอนิทรรศการผลการดำเนินงานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน และงานฐานทรัพยากรท้องถิ่น”
นายพันธ์เทพ เสาโกศล กล่าวว่า จังหวัดขอนแก่นได้ให้ความสำคัญอย่างยิ่งและได้รับพระราชทานพระราชานุญาตให้เข้าร่วมสนองพระราชดำริ อพ.สธ. โดยดำเนินการขับเคลื่อนกิจกรรม/โครงการฯ สนองพระราชดำริในจังหวัดขอนแก่น ซึ่งที่ผ่านมานั้นจังหวัดขอนแก่นได้บูรณาการความร่วมมือกับทุกภาคส่วนในจังหวัด และมีนโยบายที่ชัดเจนในการที่จะส่งเสริมและสนับสนุนให้สถาบันการศึกษาทุกแห่งเข้าร่วมสนองพระราชดำริในงานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทุกแห่งเข้าร่วมสนองพระราชดำริในงานฐานทรัพยากรท้องถิ่น โดยมีเป้าหมายที่ชัดเจนครบ 100 % ภายในปี พ.ศ. 2568
“จังหวัดขอนแก่นได้จัดทำข้อตกลงความร่วมมือการดำเนินงาน ขับเคลื่อนงานสนองพระราชดำริ อพ.สธ. ระหว่าง จังหวัดขอนแก่น ศูนย์แม่ข่ายประสานงาน อพ.สธ. – มหาวิทยาลัยขอนแก่น และศูนย์ประสานงาน อพ.สธ. – มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตขอนแก่น เพื่อช่วยกันขับเคลื่อน ส่งเสริม สนับสนุน การดำเนินงานสนองพระราชดำริของหน่วยงาน ตลอดจนสนับสนุนการดำเนินงานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนและงานฐานทรัพยากรท้องถิ่น เพื่อให้ทุกหน่วยงานสามารถเข้าใจแนวทางและขับเคลื่อนได้อย่างถูกต้องตามแนวทาง อพ.สธ. และเพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ที่เป็นรูปธรรม”
การสัมมนาในครั้งนี้ประกอบด้วยกิจกรรมสำคัญหลายหัวข้อ อาทิ การบรรยายพิเศษเรื่อง “ความสำคัญในการดำเนินงานฐานทรัพยากรท้องถิ่น และแนวทางการดำเนินงานเพื่อเข้าสู่มาตรฐาน อพ.สธ.” โดย คุณพรชัย จุฑามาศ รองผู้อำนวยการ อพ.สธ. การเสวนาหัวข้อ “แรงบันดาลใจและแนวทางในการดำเนินงานฐานทรัพยากรท้องถิ่นให้ได้รับมาตรฐาน อพ.สธ.” โดยผู้แทนจากองค์การบริหารส่วนตำบลที่ประสบความสำเร็จ และการบรรยายกรณีศึกษาผลลัพธ์จากการดำเนินงานฐานทรัพยากรท้องถิ่นกับการลดก๊าซเรือนกระจกและฝุ่น PM 2.5
สมาชิกฐานทรัพยากรท้องถิ่นที่ดำเนินงานจนประสบความสำเร็จได้รับป้ายพระราชทาน ได้จัดผลงานมาจัดแสดง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนตำบลบัวเงิน อ.น้ำพอง องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกง อ.หนองเรือ องค์การบริหารส่วนตำบลกุดธาตุ อ.หนองนาคำ และองค์การบริหารส่วนตำบลนาหนองทุ่ม อ.ชุมแพ และ โรงเรียนศรีสังวาลย์ขอนแก่น ได้นำเสนอนิทรรศการผลการดำเนินงานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน ซึ่งผลงานของสมาชิกแต่ละแห่งล้วนได้รับคำแนะนำในการพัฒนาผลงาน และผลิตภัณฑ์จากมหาวิทยาลัยขอนแก่นได้อย่างน่าสนใจ อาทิ การแปรรูปข้าวให้เป็นสินค้าที่หลากหลาย การสร้างนวัตกรรมกระติบข้าวให้สามารถเก็บความร้อนได้พร้อมกับมีรูปแบบที่สวยงาม การนำผลแตงโบราณมาทำครีมบำรุงผิว เป็นต้น
โครงการสร้างฐานทรัพยากรชุมชนพื้นที่บริการวิชาการในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน ประจำปีงบประมาณ 2568 คาดว่าจะสร้างผลสำเร็จในการจัดทำฐานข้อมูลทรัพยากรท้องถิ่นเพื่อช่วยในการวางแผนพัฒนาชุมชน ส่งผลให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีความรู้ความเข้าใจในงานฐานทรัพยากรท้องถิ่น เกิดการพัฒนาการใช้ประโยชน์ทรัพยากรในพื้นที่ให้เหมาะสมกับบริบทของชุมชน และสร้างความร่วมมือในการทำงานร่วมกับทุกภาคส่วนเพื่อการอนุรักษ์ทรัพยากรและใช้ประโยชน์ได้อย่างยั่งยืน
ข่าว/ภาพ : วัชรา น้อยชมภู
คุณพรชัย จุฑามาศ รองผู้อำนวยการ อพ.สธ.
